Theo đó, đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: Tri thức dân gian Trí thức dân gian về Sâm Ngọc Linh ở huyện Tu Mơ Rông và huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum. Quyết định có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Người dân Tu Mơ Rông tặng huyện 3,63kg Sâm Ngọc Linh để đấu giá gây quỹ phát triển Làng du lịch cộng đồng Tu Thó, xã Tê Xăng

Sâm Ngọc Linh là loại cây dược liệu được thiên nhiên ban tặng, đã được đồng bào các dân tộc thiểu số ở tỉnh Kon Tum, đặc biệt là đồng bào Xơ Đăng ở các huyện Tu Mơ Rông và Đăk Glei phát hiện từ rất lâu đời, gắn với tập quán đi rừng của bà con.

Theo ký ức của những người lớn tuổi, các thế hệ trước của họ đã phát hiện ra tác dụng của cây sâm trong những chuyến đi rừng đặt bẫy thú và được lưu truyền lại cho con cháu.

Từ khi mới phát hiện và biết sử dụng sâm - với tên gọi hiện nay, người Xơ Đăng đặt tên thường gọi Sâm Ngọc Linh là “Pôm săng - củ đắng” - dựa trên đặc tính vị đắng của sâm. Người Xơ Đăng dùng “Pôm săng” để đắp lên vết thương cho mau lành, cầm máu, chữa đau bụng, phục hồi sức khỏe; vì “Pôm săng” có tác dụng trị bệnh nên người dân gọi là “Pơ kang - cây thuốc quý”.

Bí mật về "Pôm săng" luôn được người Xơ Đăng bảo vệ, trân trọng như báu vật mà thần núi, thần rừng đã ban tặng cho người dân. Bí mật ấy vẫn được giữ gìn bảo vệ và chỉ được lưu truyền trong cộng đồng người Xơ Đăng cho đến kháng chiến chống Pháp, chống Đế quốc Mỹ. Thương những người cán bộ hoạt động nơi đây không quen với rừng thiêng nước độc, bị những cơn đau hành hạ, các già làng đã chỉ cho họ phương thuốc bí truyền của dân tộc mình. Những cán bộ đã sử dụng như một loại thuốc cầm máu, làm lành vết thương, làm thuốc bổ, chữa sốt rét, đau bụng, phù thũng… và từ đó một số người dân phổ biến công dụng của “Pôm săng” qua việc lấy củ đem bán hoặc đổi lấy muối ăn, đồ dùng sinh hoạt như vải, quần áo,…

Như vậy, trước khi có những công trình nghiên cứu khoa học xác định tác dụng đối với sức khỏe của Sâm Ngọc Linh được công bố, cây Sâm Ngọc Linh đã được đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum, đặc biệt là đồng bào Xơ Đăng phát hiện trồng và sử dụng phục vụ cho cuộc sống của mình từ lâu đời...

Thái Ninh