Học sinh DTTS lớp mẫu giáo ghép tại nhà rông thôn Kon Pao Kơ La, xã Đăk Pxi, huyện Đăk Hà

Kon Tum là một tỉnh có nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống, người DTTS trong độ tuổi đến trường chiếm tỷ lệ cao. Năm 2019 có 126.671 người, tỷ lệ 59,98%; trong đó, độ tuổi nhà trẻ 17.915 người, tỷ lệ 66.43%; độ tuổi mẫu giáo 23.923 người, tỷ lệ 60,23%; độ tuổi tiểu học 37.541 người, tỷ lệ 58,83%; độ tuổi THCS 25.633 người, tỷ lệ 58,68%; độ tuổi THPT 21.659 người, tỷ lệ 58,54%.

Trong những năm qua, ngành Giáo dục - Đào tạo tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, Mặt trận và các tổ chức đoàn thể các cấp, triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ và giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đối với trẻ em, học sinh DTTS trên địa bàn.

Trong đó, chú trọng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm các cấp ủy đảng, các ngành, chính quyền và các lực lượng xã hội trong việc nâng cao chất lượng học sinh DTTS; tuyên truyền, vận động học sinh ra lớp, duy trì sĩ số, nâng cao tỷ lệ chuyên cần, hạn chế học sinh nghỉ học bỏ học; tăng cường giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, giá trị sống, ý thức chấp hành pháp luật, ý thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, trách nhiệm công dân cho học sinh, đặc biệt là học sinh DTTS.

Thực hiện rà soát, sắp xếp hệ thống trường, lớp từ mầm non, phổ thông đến chuyên nghiệp hợp lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và đảm bảo quyền lợi, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người học; huy động các nguồn lực ưu tiên đầu tư cơ sở vật, trang thiết bị phục vụ dạy học, nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho học sinh các cơ sở giáo dục vùng DTTS, đặc biệt là các trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ sở đào tạo trên địa bàn, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu học tập, đào tạo của con em các dân tộc trên địa bàn, đặc biệt con em đồng bào DTTS.

Chú trọng công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực chuyên môn cho đội ngũ nhà giáo; ưu tiên bố trí, sắp xếp cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên cho các cơ sở giáo dục vùng DTTS, các trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú để nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Triển khai có hiệu quả các chương trình, kế hoạch, đề án…phát triển giáo dục vùng DTTS, miền núi; thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá phát huy năng lực, sáng tạo, tự học, vận dụng vào thực tiễn của người học, phù hợp đối tượng học sinh; tăng thời lượng dạy học, tổ chức hiệu quả việc dạy 2 buổi/ngày, dạy bồi dưỡng, dạy phụ đạo đối với học sinh DTTS.

Tổ chức tốt các phong trào thi đua trong toàn ngành; chú trọng tôn vinh những tập thể, cá nhân có đóng góp tích cực cho phát triển giáo dục vùng DTTS và học sinh DTTS có thành tích xuất sắc trong học tập và rèn luyện.

Triển khai đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với nhà giáo và trẻ em, học sinh các cấp; tăng cường công tác quản lý, sử dụng có hiệu quả các chính chế độ, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với học sinh.

Vì thế, chất lượng giáo dục học sinh DTTS các cấp học được nâng lên, trong đó tỷ lệ học sinh DTTS cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông có hạnh kiểm, học lực khá giỏi, trung bình trở lên tăng đáng kể. So sánh năm học 2014-2015 với năm học 2019-2020: Cấp trung học cơ sở, xếp loại hạnh kiểm từ trung bình trở lên tăng từ 99,70% lên 99,74%, trong đó loại khá tốt tăng từ 91,8% lên 94,14%; xếp loại học lực từ trung bình trở lên tăng từ 91,7% lên 92,7%, trong đó loại khá, giỏi tăng từ 22,9% lên 26,99%. Cấp trung học phổ thông xếp loại hạnh kiểm từ trung bình trở lên tăng từ 98,8% lên 99,7%, trong đó loại khá tốt tăng từ 91,4% lên 95,75%; xếp loại học lực từ trung bình trở lên tăng từ 80,3% lên 91,88%, trong đó loại khá, giỏi tăng từ 25,4% lên 38,97%.

Tỷ lệ học sinh DTTS tốt nghiệp trung học phổ thông duy trì ổn định: Tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông đối với học sinh dân tộc thiểu số các năm 2015 là 77,46%, năm 2016 là 89,87%, năm 2017 là 91,42%, năm 2018 là 90,32%, năm 2019 là 82,34% và năm 2020 là 98,96%.

Tuy nhiên, việc phát triển giáo dục dân tộc vùng đồng bào DTTS, nâng cao chất lượng giáo dục đối với học sinh DTTS của tỉnh còn rất nhiều khó khăn, hạn chế do nhiều nguyên nhân, như do địa bàn rộng, dân cư phân tán, vùng DTTS còn nhiều điểm trường lẻ, lớp ghép mầm non, tiểu học, khó khăn cho công tác đầu tư, quản lý, triển khai các hoạt động nâng cao chất lượng dạy học. Hiện toàn tỉnh, mầm non có 531 điểm lẻ, 730 lớp ghép; tiểu học có 313 điểm lẻ, 72 lớp ghép.

Ngoài ra, tỷ lệ huy động trẻ DTTS độ tuổi nhà trẻ ra lớp còn thấp, hiện chỉ đạt khoảng 6,7%; chưa có chính sách hỗ trợ ăn trưa cho trẻ độ tuổi nhà trẻ; chuyên cần của học sinh DTTS cấp trung học cơ sở nhiều nơi còn hạn chế.

Đội ngũ giáo viên mầm non, tiểu học chưa đáp ứng về số lượng theo định mức; nhiều giáo viên công tác vùng DTTS chưa biết tiếng DTTS tại chỗ, ít am hiểu về phong tục, tập quán của đồng bào. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe học sinh của các cơ sở giáo dục còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu. Đời sống của đại bộ phận đồng bào DTTScòn khó khăn, cho nên điều kiện để chăm lo cho học tập của học sinh hạn chế...

Học sinh DTTS của thành phố Kon Tum biểu diễn múa xoang

Bà Phạm Thị Trung - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết, thời gian tới, ngành Giáo dục tỉnh phát huy hiệu quả các giải pháp đã thực hiện và kết quả đạt được, cùng với các ngành, các địa phương khắc phục những khó khăn hạn chế, tập trung thực hiện trọng tâm một số nội dung cơ bản để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

Trong đó, chú trọng tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả lộ trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, chú trọng việc chuẩn bị các điều kiện để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, trước mắt là thực hiện chương trình, sách giáo khoa lớp 1 cho năm học 2020-2021.

Ngoài ra, ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo đối với vùng đặc biệt khó khăn, vùng có đông đồng bào DTTS của tỉnh; thực hiện có hiệu quả việc sắp xếp các các cơ sở giáo dục vùng DTTS; củng cố, phát triển hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh; đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục.

Cùng với đó là triển khai đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng và phát huy hiệu quả các chế độ, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với học sinh để nâng cao chất lượng giáo dục; đề xuất và triển khai có hiệu quả chính sách hỗ trợ trẻ em độ tuổi nhà trẻ.

Đẩy mạnh hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, các hoạt động vui chơi giải trí cho học sinh, tạo môi trường thân thiện, vui tươi, phấn khởi trong nhà trường; thực hiện tốt công tác thi đua, khen thưởng, nêu gương người tốt, việc tốt trong việc thực hiện các nhiệm vụ giáo dục ở các cơ sở giáo dục vùng DTTS, nâng cao chất lượng học sinh DTTS.

Trong những năm gần đây, tỷ lệ người đi học và chất lượng giáo dục đối với trẻ em, học sinh DTTS của tỉnh có chuyển biến tích cực; tuy nhiên không đồng đều giữa các vùng và còn thấp so với mặt bằng chung của toàn tỉnh. Vì vậy, bên cạnh phát triển giáo dục vùng DTTS, việc nâng cao chất lượng giáo dục đối với trẻ em, học sinh DTTS có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao dân trí, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống nhân dân của tỉnh là vấn đề vừa cấp thiết, vừa lâu dài, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng không chỉ của ngành Giáo dục mà của cả hệ thống chính trị./.

Dương Nương