Nông dân huyện Đăk Hà trồng thử nghiệm Mắc ca bước đầu mang lại hiệu quả

Cây Mắc ca được đưa về trồng tại tỉnh Kon Tum bắt đầu từ năm 2012, đến nay phát triển được trên 360ha; trong đó, trồng thuần khoảng 250ha và trồng xen khoảng 110ha. Sản lượng thu bói ước đạt 30 tấn. Diện tích trồng xen chủ yếu trong vườn cà phê, cây ăn quả và hàng rào quanh vườn.

Các giống Mắc ca được trồng chủ yếu hiện nay tại Kon Tum là các dòng H2, OX, OC, DAD, A4, Quế Nhiệt; trong đó, ưu thế vượt trội là các dòng A38, OC, H2. Cây Mắc ca phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tỉnh Kon Tum; diện tích trồng tại các huyện các huyện Đăk Glei, Kon Plông, Đăk Tô, Ngọc Hồi và Kon Rẫy được đầu tư chăm sóc tốt, cây sinh trưởng, phát triển rất tốt, ít sâu bệnh, ước năng suất từ 20 - 30 kg quả khô/cây.

Để tạo thêm hướng đi mới từ tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, ngày 16/12/2020, UBND tỉnh Kon Tum và Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển Mắc ca trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng trong thời gian đến.

UBND tỉnh và các sở, ban ngành, UBND các huyện, thành phố của tỉnh Kon Tum tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp đối tác của Hiệp hội Mắc ca ký kết hợp tác với các Hợp tác xã, Tổ hợp tác, Liên hiệp Hợp tác xã và tổ chức, cá nhân phát triển chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ và chế biến các sản phẩm từ Mắc ca; cùng hỗ trợ phát triển sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất, tăng thu nhập. Phấn đấu đến năm 2025 phát triển được khoảng 2.000 ha Mắc ca trên địa bàn tỉnh Kon Tum, trong giai đoạn tiếp theo sẽ phát triển thêm đảm bảo theo quy hoạch, đồng thời xây dựng các cơ sở chế biến phù hợp với kế hoạch phát triển Mắc ca.

UBND tỉnh Kon Tum chỉ đạo các sở, ban ngành và UBND các huyện, thành phố rà soát nguồn quỹ đất có khả năng trồng cây Mắc ca để hình thành mô hình sản xuất, liên kết tiêu thụ gắn với chế biến Mắc ca trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, quản lý chặt chẽ công tác sản xuất, kinh doanh giống cây Mắc ca trên địa bàn; xây dựng kế hoạch tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, tiêu thụ Mắc ca và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp đầu tư phát triển trồng và chế biến Mắc ca theo chuỗi giá trị.

Hiệp hội Mắc ca Việt Nam phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các huyện thành phố của tỉnh khảo sát đánh giá thực trạng, xác định vùng đủ điều kiện để phát triển cây Mắc ca. Khảo sát để lựa chọn các tổ chức nông dân và tổ chức, cá nhân để thực hiện các chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm Mắc ca; liên kết sản xuất từ khâu cung ứng vật tư, dịch vụ đầu vào, quá trình tổ chức sản xuất, sơ chế, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; kết nối, xúc tiến các doanh nghiệp có khả năng để đầu tư xây dựng chuỗi liên kết phát triển cây Mắc ca từ khâu đầu tư, thu mua, chế biến các sản phẩm Mắc ca.

Đồng thời, hỗ trợ, giám sát các doanh nghiệp thực hiện các điều khoản hợp đồng liên kết, nhất là vấn đề bảo hành cây giống đảm bảo nguồn gốc, chất lượng; Hỗ trợ xây dựng một số mô hình mẫu trồng Mắc ca với quy mô khoảng từ 05ha trên địa bàn tỉnh; Tổ chức Hội thảo hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến Mắc ca; Phối hợp các tổ chức tín dụng giới thiệu và hướng dẫn các điều kiện thực hiện việc vay vốn để phát triển Mắc ca đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh có nhu cầu.

Trên cơ sở biên bản ghi nhớ, trong Quý I năm 2021, Sở Nông nghiệp và PTNT đã trực tiếp đi làm việc với UBND các huyện, thành phố để triển khai thực hiện các chỉ tiêu phát triển nông nghiệp, nông thôn năm 2021 đã được giao tại Quyết định số 1237/QĐ-UBND, ngày 10/12/2020 của UBND tỉnh về việc giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2021; trong đó có chỉ tiêu phát triển mới cây Mắc ca trong năm 2021 là 400 ha.

Rà soát nguồn quỹ đất có khả năng trồng cây Mắc ca để hình thành mô hình sản xuất, liên kết tiêu thụ gắn với chế biến Mắc ca của các huyện, thành phố; phối hợp xác định các vùng, địa phương có thể phát triển được cây Mắc ca. Đến nay có 9 huyện, thành phố (trừ Ia H’Drai) đã xây dựng kế hoạch trồng mới 420ha Mắc ca; trong đó, nhiều nhất là huyện Đăk Tô 140ha, huyện Đăk Glei 90ha, huyện Kon Rẫy 76ha, huyện Ngọc Hồi 55ha, huyện Đăk Hà 40ha...

UBND các huyện, thành phố đã phối kết hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Hiệp hội Mắc ca Việt Nam và các Doanh nghiệp là thành viên của Hiệp hội Măc ca Việt Nam tiến hành khảo sát tại xã Đăk Uy, huyện Đăk Hà và các huyện, thành phố trong tỉnh Kon Tum để lập chủ trương đầu tư dự án phát triển cây Mắc ca, kết hợp trồng các loài cây nông, lâm nghiệp khác trên địa bàn tỉnh.

Hiện nay, Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đang phối hợp với UBND các huyện, thành phố triển khai các đợt hội thảo, tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Mắc cac cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn có nhu cầu trồng cây Mắc ca trong năm 2021. Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đã khảo sát xong 390 ha tại xã Đăk Uy, huyện Đăk Hà và đang phối hợp với UBND huyện Đăk Hà và UBND xã Đăk Uy thực hiện các thủ tục thu hồi đất để thực hiện Dự án, trình UBND tỉnh theo quy định.

Để đảm bảo nguồn giống cho người dân, Sở Nông nghiệp và PTNT đã chỉ đạo Thanh tra Sở và Thanh tra chuyên ngành của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tăng cường công tác thanh kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ chất lượng giống cây Mắc ca. Khuyến cáo người dân, doanh nghiệp không trồng cây giống thực sinh và các giống chưa được công nhận; chỉ trồng cây giống được nhân bằng phương pháp vô tính (cây ghép) từ các dòng có năng suất, chất lượng cao đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận.

Công bố công khai những cơ sở sản xuất, cung cấp giống cây Mắc ca đảm bảo chất lượng trên địa bàn; đồng thời xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân sản xuất, cung ứng giống cây Mắc ca không bảo đảm chất lượng. Tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện đúng kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái quả và sơ chế hạt cây Mắc ca theo quy định; đồng thời khuyến cáo phát triển cây Mắc ca trong vùng đã trồng khảo nghiệm, thử nghiệm thành công và những nơi có điều kiện tương tự, gắn với các cơ sở chế biến, tiêu thụ sản phẩm Mắc ca.

Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đã ban hành thông báo đơn vị sản xuất cây giống Mắc ca đạt chuẩn trên địa bàn tỉnh Kon Tum và các tỉnh lân cận, gồm: Công ty Cổ phần Dương Gia Kon Tum, Công ty TNHH Dương gia Gia Lai và Công ty Cổ phần Liên Việt Gia Lai.

Trong thời gian tới, tỉnh Kon Tum tiếp tục triển khai thực hiện các nội dung theo Biên bản ghi nhớ ngày 16/12/2020 giữa UBND tỉnh Kon Tum và Hiệp hội Mắc ca Việt Nam về việc hợp tác phát triển Mắc ca trên địa bàn tỉnh Kon Tum giai đoạn 2021 - 2025 và một số định hướng trong thời gian đến.

Mục tiêu là phấn đấu đến năm 2025 trồng được 2.000 ha cây Mắc ca trên địa bàn toàn tỉnh theo hướng trồng tập trung, quy mô diện tích đủ lớn, không trồng rải rác để tạo thành những vùng sản xuất lớn, cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến và tập trung tại các xã, thị trấn có lợi thế và tiềm năng phù hợp với sinh trưởng và phát triển của cây Mắc ca. Sử dụng các loại giống cây Mắc ca mới có năng suất cao, chất lượng tốt; phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng hiện nay và có triển vọng để phục vụ xuất khẩu như: 246, A38, 846, Quế Nhiệt…

Đồng thời, hình thành các Hợp tác xã, Tổ hợp tác sản xuất cây Mắc ca bền vững; xây dựng các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm, thương hiệu, quảng bá sản phẩm, truy xuất nguồn gốc xuất xứ và xúc tiến thương mại; đẩy mạnh công tác tuyên truyền sản xuất cây Mắc ca an toàn, bền vững, hạn chế tối đa việc sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu, chất điều hòa sinh trưởng hóa học; tăng cường công tác quản lý chất lượng giống cây Mắc ca trên địa bàn tỉnh và xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển cây Mắc ca trong Đề án tổng thể hỗ trợ chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn chung của tỉnh./.

Dương Nương